Mijn ervaring met het Fujifilm GFX systeem

Afgelopen vrijdagavond gaf ik voor Fujifilm België een webinar over mijn ervaringen met het Fujifilm GFX systeem. Sedert ik in 2016 voor het eerst een prototype van de GFX 50S in mijn handen kreeg, was ik helemaal verkocht. In dit webinar leg ik je uit wat mijn beweegredenen waren om over te schakelen naar digitaal middenformaat, doorprik ik enkele typische vooroordelen. Maar vooral toon ik heel veel foto’s die ik de laatste vier jaar met de GFX50S, GFX 50R en GFX100 gemaakt heb en geef ik je ook een paar voorbeelden van mijn typische bewerkingsstijl in Lightroom Classic en Photoshop.

Enkele nuttige links bij dit webinar:

• Fujifilm GFX 50R

• Fujifilm GFX 50S

• Fujifilm GFX100

• GF lens-overzicht

• Mijn Black & White Creative Street Profiles die ik in het webinar gebruik vind je hier.

• Mijn Creative Profiles Starter Pack dat ik in het webinar gebruik vind je hier.

• Mijn Creative Profiles Pack, Vol. II dat ik in het webinar gebruik vind je hier.

• Interesse om mee te gaan naar Ethiopië eind oktober 2020? Je vindt alle info hier.

• De flitsers die ik gebruik in combinatie met mijn GFX en X-systeemcamera’s zijn van Godox. Alle info hier.

• De softboxen die ik gebruik zijn van SMDV. Alle info hier.

• GF Leasing Plan

Mijn nieuwe Creative Profiles Pack, Vol. II bevat 10 Color Grading Profiles voor Lightroom Classic, de nieuwe, cloud-based Lightroom en Photoshop CC Met de Amount (Hoeveelheid) schuifregelaar kan je elk effect in sterkte aanpassen van 0 naar 200%. Hier verkrijgbaar voor €19.95.

Voor-en-na in Varanasi

Is het de heimwee naar de smalle straatjes, de fotogenieke mensen, het gezelschap van gelijkgestemde fotografen of gewoon de fantastische kokos-chocolade-en-banaan-pannenkoekjes van het gat-in-de muur restaurantje in dat godvergeten steegje? Ik weet het niet, maar door het nabewerken van deze foto voelde ik het bij mij alvast weer kriebelen voor een nieuwe editie van de Varanasi Location Portraiture and Lighting Masterclass. De vorige dateert alweer van 2017 en dat is wel heel lang zonder die heerlijke pannenkoekjes!

Maar first things first: ik wilde eigenlijk gewoon een voor-en-na blogpost maken van een Lightroom beeldbewerking. Tijdens het scrollen door mijn Bibliotheek stootte ik daarbij op de foto hieronder, gemaakt in 2016 met de Fujifilm X-T1. Ik herinner me nog dat Matt Brandon en ikzelf deze fotogenieke sadhu ontmoetten in een drukke straat in Varanasi en we met hem een zijstraatje ingedoken waren om wat off-camera flash technieken uit te proberen met onze groep deelnemers. Deze foto maakte ik in een onbewaakt moment, terwijl Matt nog bezig was met de belichting in te stellen. Ik zag de jongen (misschien had je hem zelfs nog niet opgemerkt onderaan links in beeld) en de man in de achtergrond en drukte af. De flitskracht stond veel te sterk en de omgevingsbelichting was veel te donker - we waren immers nog aan het opzetten - maar ik vond het beeld wel potentieel hebben dus vind je hieronder het verslag van een digitale reanimatiepoging in Lightroom!

Te ruim gekaderd, compleet verkeerde balans tussen flitslicht en omgevingslicht en een lichtblauwe handdoek die compleet vloekt met de tinten in de rest van de foto. Er is werk aan de Lightroom-winkel!

Stap 1: Belichting en Schaduwen aanpassen

Telkens weer sta ik versteld met wat je kan doen met dat handjevol schuifregelaars in het Standaard Paneel van de Ontwikkelmodule. Ik verhoogde de Belichting en trok de Schaduwen op tot het maximum van +100. Zo zag ik nog een nieuw probleem: Matt stond zelf ook deels op de foto. Dat heb je met die superbreedhoek-lenzen!

Stap 2: Beeld rechtzetten en bijsnijden

Ik hou niet zo van schots-en-scheef. Daarom opende ik het Transformatie Paneel en activeerde Guided Upright (Upright met hulplijnen) (1). Deze feature vind je enkel in Lightroom Classic CC, niet in Lightroom 6 of ouder. Links in de foto (2) trok ik een lijn parallel met een scheve muur en rechts (3) deed ik hetzelfde. Door dit te doen, geef je aan Lightroom aan dat je die scheve muren recht wil zetten en evenwijdig met elkaar. Bij sterke correcties klopt de hoogte-breedte verhouding soms niet meer, maar met de Aspect Ratio (Verhouding) regelaar (4) kan je dat euvel rechtzetten. Ik activeerde ook het Crop-gereedschap (sneltoets R) (5) en sneed het beeld vierkant bij. Door de uitsnede loste ik meteen ook het probleem op van Matt die in de foto stond: hij verdween nagenoeg volledig, op een stukje van zijn camera na. Dat kon ik met Lightroom's Retoucheerpenseel wegwerken. En eigenlijk had ik daar beter nog wat mee gewacht, want door de rest van de bewerking die nog zou volgen, werd die hoek zo donker dat je dat stukje camera toch niet meer ziet! Weeral teveel gewerkt :-)

Stap 3: Verloopfilter toevoegen

Omdat ik de verhouding tussen links en rechts nog niet helemaal OK vond, voegde ik een verloopfilter toe om het donkere deel van het steegje apart nog wat meer op te helderen. Door een relatief brede transitiezone (1) te kiezen, valt dit absoluut niet op.

Stap 4: Color Grading via de nieuwe Creative Profiles

In deze stap bepaalde ik de algemene 'Look and Feel' van de foto. Vroeger gebruikte ik daar presets voor, maar de laatste tijd werk ik graag met de in Lightroom Classic CC 7.3 geïntroduceerde Creative Profiles. Die hebben namelijk het voordeel dat ze een Amount (Hoeveelheid) schuifregelaar hebben waarmee je de sterkte van het effect traploos kan aanpassen. Hier koos ik voor het profiel Dark Color Pop uit mijn gloednieuwe Piet's Creative Profiles Starter Pack (hier te koop voor slechts € 19.95) en verminderde ik de sterkte tot 70 procent.

---

---

Stap 5: Man in de achtergrond lichter maken

Ik spring soms een beetje van de hak op de tak tijdens de nabewerking. Een van de dingen die het profiel deed, was het gezicht van de man in de achtergrond iets te donker maken. Daar houd ik niet zo van: daarom plaatste ik een Radiaal filter over het gezicht (1) en trok de Shadows (Schaduwen) op tot +100 (2). Dat haalde echter niet veel uit. Wanneer je met de Schaduwen (of Hooglichten) regelaar geen effect meer bekomt, kan je met de ruimere Exposure (Belichting) regelaar werken. Het probleem is echter dat die ook de muur op de achtergrond lichter maakt, en niet alleen het gezicht. Door het in Lightroom Classic CC geïntroduceerde Luminantiebereikmasker te activeren (3), kon ik heel gericht aangeven dat ik het effect van de Belichting wilde concentreren op de donkerste helderheidswaarden in het Radiaal filter (in dit geval de helderheidswaarden tussen 0 en 26). Op die manier kon ik met een vrij grof gereedschap (het Radiaal filter) toch een uitermate precieze selectie maken, zonder het Aanpassingspenseel nodig te hebben. Verder volgt nog een sterker staaltje van het voordeel van deze in Lightroom Classic CC geïntroduceerde bereikmaskers, wanneer we de kleur van de handdoek waarop de Sadhu zit, gaan veranderen!

Stap 6: Rechter voorgrond verdonkeren met een Verloopfilter

Ik vond de rechter onderhoek nog te licht en voegde daarom nog een extra verloopfilter toe om die wat donkerder te maken. Zo focuste ik nog meer op de onderwerpen.

Stap 7: Handdoek-kleur aanpassen

Ok. Deze stap is wat mij betreft de spectaculairste van deze hele voor-en-na! Ik weet niet wat je er zelf van denkt, maar de handdoek waar onze sadhu op zit, trekt behoorlijk de aandacht. Dat komt niet alleen omdat hij zo groot is, maar vooral omwille van het baby-blauwe kleur dat nergens elders in de foto voorkomt. Het lijkt wel een reclame voor badhanddoeken :-) Mijn eerste idee was om de handdoek weg te retoucheren in Photoshop, maar dat is flink wat werk om op een geloofwaardige manier te doen. Bovendien is dit een Lightroom-tutorial, geen Photoshop-tutorial. Dus probeerde ik het volgende: met het Aanpassingspenseel (1) schilderde ik vrij snel een ruw masker over de handdoek. Ik verhoogde de Temp schuifregelaar (1) om hem warmer van kleur te maken en haalde de Verzadiging sterk naar beneden om het bestaande blauw minder dominant te maken (2). Vervolgens voegde ik zelf een kleur toe (3) die beter paste bij de omgeving. Om het masker tenslotte precies te laten samenvallen met de handdoek, activeerde ik het Kleurbereikmasker (4) en selecteerde met het pipet (5) een reeks blauwe tinten in de handdoek. Op die manier vertelde ik Lightroom om - binnen de oorspronkelijke selectie van het Aanpassingspenseel - enkel op zoek te gaan naar die tinten blauw en enkel die aan te passen. Het resultaat zie je in de volgende foto: de handdoek is van blauw naar beige veranderd zonder dat er Photoshop aan te pas hoefde te komen.

Stap 8: Kleur van de kledij van de Sadhu aanpassen

Nu de kleur van de handdoek meer in overeenstemming was, ontstond er een nieuw probleem: de kledij van onze sadhu steekt nu wel heel neutraal-wit af ten opzichte van het warme kleurenpalet van de rest van de foto. Dit loste ik op een vergelijkbare manier op: ik plaatste een Radiaal filter over de man en paste de kleur aan via een combinatie van Temperatuur (1), Verzadiging (2) en een zelfgekozen kleur in het kleurvakje (3). In dit geval opteerde ik niet voor het Kleurbereikmasker maar voor het Luminantiebereikmasker. Door de zone in te stellen op helderheidswaarden 89 tot 100, heeft de kleurverandering enkel effect op de lichtste delen van het Radiaal filter, m.a.w. de tuniek van de man. Dankzij het Radiaal filter en een bereikmasker kon ik dus opnieuw een heel moeilijke klus makkelijk klaren. Voor mij zijn deze nieuwe bereikmaskers alleen al de prijs van het maandelijkse Lightroom-abonnement waard. Beslist iets om over na te denken wanneer je nog met Lightroom 6 werkt.

Stap 9: Radiale filters toevoegen op de drie figuren in de foto

Omdat ik een donkere, moody foto wou, wilde ik eigenlijk de omgeving rond de drie personen donkerder maken. Ik kon dat natuurlijk doen met het aanpassingspenseel, maar ik gebruikte een andere techniek: ik maakte drie Radiale filters (je ziet ze hier samen in de schermafdruk, maar normaal zie je er maar telkens één natuurlijk) en verhoogde de belichting ervan. Zo werden de onderwerpen lichter. Dan verdonkerde ik in het Standaard paneel de volledige foto tot de onderwerpen weer ongeveer even helder waren als voorheen (maar de rest van de foto dus donkerder geworden was). Dit soort trucjes doe ik wel vaker: in Lightroom is de snelste weg om iets te bereiken soms... via een omweg!

Stap 10: Lokaal donkerder maken met Aanpassingspenseel

Een constante in mijn nabewerking is dat ik de algemene look & feel vrij snel bereik via één klik op een preset of een profiel. De tijd die ik daarmee uitspaar, investeer ik dan in lokale aanpassingen om de foto helemaal àf te maken. In dit geval gebruikte ik het Aanpassingspenseel om de zone rond de sadhu nog wat donkerder te maken.

Stap 11: Nog meer Verloopfilters

Om het oog van de kijker nog wat meer in de foto te leiden, voegde ik nog twee Verloopfilters toe (je ziet ze hier samen afgebeeld). Deze verdonkeren de randen zodat je oog automatisch meer naar het centrum geleid wordt. Een beetje zoals een vignet, maar dan enkel links en rechts, omdat ik het karakter van het steegje wilde bewaren. Zoals je ziet gebruik ik in het rechtse verloopfilter opnieuw een Luminantiebereikmasker, om te verhinderen dat het de Sadhu zou verdonkeren.

Stap 12: Radiaal filter om zon te simuleren

Een andere techniek waar ik ook het Radiaal filter graag voor gebruik, is om het effect van zon te simuleren. De achterkant van de foto wordt door zonlicht verlicht en ik wilde het koude flitslicht dat we gebruikt hadden op de sadhu, wat meer in overeenstemming brengen daarmee. Dus voegde ik een Radiaal filter toe (1) met opgewarmde Temperatuur (2). Via een bereikmasker mikte ik vooral op de lichtste delen van de foto.

Stap 13: Gesplitste tinten en Korrel toevoegen

Door het ophelderen van de linkerkant van de foto ontstond wat ruis in dat deel. Op zich vind ik dat geen probleem. Een beetje ruis kan zelfs bijdragen tot de sfeer van de foto. Maar... omdat de rechterkant van de foto wel goed belicht was door flitslicht, is er daar geen ruis te zien. En dat verschil valt natuurlijk op. Om dat te corrigeren voegde ik over de volledige foto wat digitale korrel toe uit Lightroom's Effecten paneel. Tenslotte maakte ik de hooglichten ook nog iets warmer met het Gesplitste Tinten paneel.

Stap 14: Rechter onderkant donkerder maken met Aanpassingspenseel

Als finishing touch verdonkerde ik nog een beetje de rechter onderhoek van de foto.

Tot slot...

Ik wilde je in deze voor-en-na kennis laten maken met een aantal technieken die ik vaak gebruik om mijn foto's te verbeteren. Dit was een vrij extreem voorbeeld, en ik wacht al angstvallig op de eerste comment die me zegt dat 'dit geen fotografie meer is' en dat ik het maar 'goed moet krijgen in de camera' :-) Geloof me vrij, daar slaag ik af en toe ook in, maar over dat soort foto's valt nu eenmaal weinig te zeggen in een nabewerkingstutorial! Maar bovenal wilde ik met deze tutorial tonen dat er soms meer in je foto's zit dan je op het eerste gezicht zou denken en dat het beslist de moeite waard loont om eens wat tijd uit te trekken om een schijnbaar hopeloze situatie recht te trekken. En vervolgens daaruit te leren hoe je het een volgende keer - in de camera - al beter zou kunnen doen!

Ook naar Varanasi?

Heb je na het lezen van deze post zin om zelf eens een keertje mee te gaan naar Varanasi? Zoals aan het begin gezegd: bij het nabewerken van deze oude foto ging het bij mijzelf alvast terug kriebelen. Varanasi is een geweldige plaats om je portretfotografie-skills bij te werken! Daarom zijn Matt Brandon en ikzelf aan het puzzelen met onze agenda's om een nieuwe editie van onze populaire zevendaagse Varanasi Location Portraiture and Lighting Masterclass in te richten in het eerste kwartaal van 2019. Hier kan je je opgeven om als eerste alle info te bekomen over de 2019 editie. Dat verplicht je uiteraard verder tot niets! Hieronder zie je nog wat typische foto's die wij - en uiteraard onze deelnemers - tijdens vorige edities gemaakt hebben.

Nu te koop. Slechts 12,5 €

Een Postkaartje uit Mongolië, Deel 2

Wat voorafging: in April van dit jaar gingen reisfotograaf Matt Brandon en ikzelf, vergezeld van een beperkte groep fotografen en begeleid door een top-team van gidsen en fotografische fixers voor de eerste keer naar Mongolië. Onze bedoeling was om de grondslag te leggen voor een nieuwe reisfotografie-workshop die door zal gaan in de eerste helft van 2019. In het eerste postkaartje kon je al kennis maken met een van de hoogtepunten: ons uitgebreide bezoek aan de vermaarde Eagle Hunters. In deze tweede aflevering krijg je nog wat meer materiaal van deze eerste week te zien.

Het was al een tijdje geleden dat ik nog eens in een propeller-vliegtuig gevlogen had!

Fujifilm X-H1 | XF16mmF1.4 R WR | 1/220 @ f/11 | ISO 200

Best wel gezellig, zo'n van oranje gordijntjes voorziene Russische 4 x 4 Forgon minibus!

De Eagle Hunters wonen in een uithoek van Mongolië. De keuze tussen een vlucht van drieënhalf uur naar Bayan Öglii of tweeënhalve dag dooreengeschud worden in een auto was snel gemaakt. Aan dat dooreenschudden ontsnapten we overigens toch niet, want van de luchthaven (lang geleden dat ik nog eens met een propeller-vliegtuig gevlogen had) was het nog een drietal uur per 4 x 4 naar ons tentenkamp. Daar verbleven we gedurende maar liefst vier dagen in de buurt van een familie Eagle Hunters, zodat we volop gelegenheid hadden om hen te leren kennen en uitgebreid te fotograferen. We hebben hen al laten weten dat we volgend jaar terugkomen!

Eagle Hunter Silou en zijn vier jaar oude adelaar Tirnek. Wanneer de adelaar zijn lederen, kunstig versierde kapje opheeft, is hij rustig...

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 54.6 mm | 1/30 @ f/5.6 | ISO 200

... maar wanneer het kapje er af gaat, wil hij al eens zijn vleugels uitslaan. Gelukkig geeft Silou geen krimp. Die is wel erger gewoon.

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 47.3 mm | 1/60 @ f/5 | ISO 400

Het cameramateriaal gebruikt op deze trip: een Fujifilm GFX met drie lenzen (niet op schaal): de GF23mmF4 R LM WR, GF110mmF2 R LM WR en de GF32-64mmF4 R LM WR.

Ik ben normaal een breedhoekfan, maar zoals deze Lightroom-statistiek heeft de GF110 lens de kaarten flink door elkaar geschud! Zowat de helft van mijn foto's zijn met deze lens gemaakt!

Hieronder zie je een close-up van een van de arenden van de familie. Bemerk hoe mooi versierd de kapjes zijn. Ik gebruikte hiervoor de 110 mm f/2.0 GF lens voor de GFX, die ik speciaal voor deze trip gekocht had (een mens heeft toch een excuus nodig, niet?). Op f/2 is de scherptediepte flinterdun - vergelijkbaar met f/1.4 op een 85 mm fullframe lens. Daarom koos ik hier voor f/4 om wat marge te hebben.

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR | 1/1000 @ f/4 | ISO 100

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR @ 110 mm | 1/4000 @ f/2 | ISO 100

De eerste dag fotografeerden we Silou en zijn zoon Ayu in de buurt van ons kamp. Wanneer je een belangrijk onderwerp te fotograferen hebt, wil je natuurlijk geen kostbare tijd verliezen met alles nog in gereedheid te brengen. Daarom gebruiken we vaak een stand-in om de belichting uit te proberen. Hieronder zie je Matt Brandon in die rol. En neen, hij heeft geen gebroken arm... Hij doet gewoon alsof er een adelaar op zit! Alhoewel het lente was, was er heel veel zon, zodat onze Godox AD600 flitser bijna continu op volle kracht moest werken. Alhoewel hij prima zijn mannetje stond, nemen we volgend jaar de Godox AD600 Pro mee: die heeft namelijk een herlaadtijd op vol vermogen van slechts één seconde, tegenover ongeveer drie voor zijn voorganger! Je ziet hier ook een trucje dat ik vaak gebruik (en dat ik ook uitleg in mijn boek Flash! Flitsfotografie op locatie): om bij volle kracht nog wat meer licht uit de flitser te persen, laat ik hem gewoon in beeld komen. Zeker wanneer hij een deel van de foto bedekt (zoals in dit geval de lucht), dat via Photoshop's Content-Aware Fill makkelijk te reconstrueren is. Vooral wanneer je in High-Speed Sync fotografeert, zoals bij deze op 1/4000e seconde gemaakte foto, gaat er veel flitskracht verloren. Deze oplossing kan dan het verschil maken tussen een goed belichte foto en een onderbelichte foto. 

Matt als stand-in voor de Eagle Hunter

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 36.2 mm | 1/4000 @ f/4,0 | ISO 400

Omdat het ook geweldig waaide, kwamen onze chauffeurs op het lumineuze idee om twee van de Forgons in een V-vorm te parkeren, zodat ze als windbreker fungeerden. Dat maakte het makkelijker om de SMDV Alpha 110 softbox te bedienen.

Hieronder vind je een aantal foto's van de sessie met Ayu en zijn adelaar Ana. Om flitskracht te besparen, werkte ik op de synchro-tijd van de GFX en gebruikte ik een zes stops ND filter van Formatt-Hitech om toch met een open diafragma te kunnen werken. Het resultaat is dat de actie bij 1/125e niet helemaal bevroren wordt, maar ik vind dat voor deze foto niet erg, integendeel: het geeft volgens mij de wisselwerking tussen Eagle en Hunter zelfs beter weer.

View fullsize

View fullsize

Normaal ben ik een geweldige groothoek-fan, maar de 110 mm is zo'n fantastische lens dat ik ze veel meer dan ik verwacht had gebruikt heb. Hieronder vind je een vergelijkbare foto, maar dan met de 32-64 mm GF lens gemaakt. Deze lens is te vergelijken met een 25-50 zoomlens op fullframe.

Na deze introductie-sessie zouden we er de volgende dagen nog op uit trekken, maar ditmaal wilden we het woeste Mongoolse landschap ook in de setting betrekken. Voor iemand zoals ik die in één van de drukst bevolkte landen ter wereld woont, is de uitgestrektheid van Mongolië behoorlijk indrukwekkend. Voor de foto hieronder vergat ik even mijn hoogtevrees en klauterden we voorwaar op een rots. Deze web-weergave doet het detail van de Fujifilm GFX geen eer aan maar de foto's op mijn computerscherm zijn zo scherp dat je je er aan kan snijden ;-)

Hieronder zie je een aantal full-size crops op 2.500 x 2.500 pixels. Klik op een miniatuur om hem close-up te zien. Bij de adelaar is er een beetje bewegingsonscherpte, omwille van de sluitertijd van 1/125e.

View fullsize

View fullsize

View fullsize

View fullsize

Een van de unieke aspecten van deze workshop in vergelijking met andere, is dat we veel met flitslicht werken en dat je als deelnemer uiteraard van onze ervaring en ons materiaal gebruik kan maken. Flitslicht geeft, zeker wanneer je een onderwerp hebt met veel textuur, net dat tikkeltje meer pit en scherpte aan een foto. Ook hier liet ik de softbox in beeld komen om het onderste uit de kan te halen en zo zacht mogelijk licht te hebben. Ik werkte op statief, mijn Sirui Traveller, en maakte op het einde van de reeks nog een foto zonder de softbox in beeld zodat ik daar het linkerdeel van mijn foto kon gaan halen.

De Sirui Traveler haalt indien nodig een hoogte van ca 160 cm, zodat ik hem soms als lichtstatief gebruik in plaats van als camerastatief.

Om hetzelfde effect te krijgen in-camera zou ik mijn licht twee keer zo ver hebben moeten plaatsen (en dus een vier keer krachtiger flitser nodig gehad hebben). Bovendien zou het licht niet zo zacht geweest zijn, tenzij ik een nog grotere (en op zijn beurt nog meer licht-verslindende) softbox gebruikt had. Het waaide echter zo hard op deze heuvelkam, dat het al een prestatie was om de 110 cm SMDV min of meer op zijn plaats te houden!

De SMDV Alpha 110 en de Godox AD600 flitser zijn mijn favoriete flits-tools op reis.

Ik probeer ook altijd mensen te fotograferen wanneer ze zich niet of minder van de camera bewust zijn. Hieronder zie je de stoere Silou voorwaar glimlachen. Ook deze foto's zijn met de 110 mm gemaakt.

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR | 1/250 @ f/9 | ISO 100

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR | 1/250 @ f/9 | ISO 100

Voor de foto hieronder klikte ik de 23 mm GF lens (te vergelijken met een 18 mm fullframe) op de GFX en ging ik plat op de buik om de adelaar nog indrukwekkender in beeld te krijgen dan hij al is.

Fujifilm GFX 50S | GF23mmF4 R LM WR | 1/125 @ f/13 | ISO 100

De Eagle Hunters verplaatsen zich normaal te paard, en dat wilden we de volgende dag ook gaan fotograferen. Hieronder zie je een van mijn favoriete beelden van de reis: Silou en zijn zoon op hun paard met achter hen het indrukwekkende landschap. Deze locatie staat ook volgend jaar terug op het programma, tenzij... onze fixers nog iets spectaculairders vinden!

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 56.5 mm | 1/125 @ f/ 13 | ISO 100

Een van de standaard uitsnede verhoudingen die je in de GFX aantreft, is 65 x 24. Dit is een hommage aan de oude X-Pan afmetingen. Uiteraard kan je dit met foto's van andere camera's ook achteraf in Lightroom of in Photoshop, maar het leuke is dat je in de GFX deze uitsnede dan ook in je zoeker te zien krijgt én... dat je nog ongeveer 24 megapixel overhoudt...

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR | 1/4000 @ f/4 | ISO 200

Het mag misschien vreemd klinken van een auteur van een boek over flitsfotografie, maar één van de dingen die je moet leren wanneer je met flitslicht werkt, is weten wanneer je het ding beter niet gebruikt. Oorspronkelijk was het de bedoeling om deze sunset-shoot met flits te fotograferen maar het zag er gewoon heel artificieel uit. Dus besloot ik het natuurlijke tegenlicht zijn magische ding te laten doen...

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 42.5 mm | 1/125 @ f/22 | ISO 400

De laatste dag werden we uitgenodigd om de maaltijd te nuttigen bij Silou en zijn familie en daar hoorde nogal wat vodka bij! Gelukkig had ik voordien nog even de gelegenheid gehad om wat misschien de volgende generatie Eagle Hunters zou worden, vast te leggen...

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 44.9 mm | 1/500 @ f/8 | ISO 200

Mijn voorraad Eagle Hunter foto's is bij deze officieel uitgeput! Maar, we fotografeerden ook nog monniken, herders, nomaden en ander fotogeniek volk. Meer daarvan vind je binnenkort in deel drie. Wil je er volgend jaar ook bij zijn? Schrijf je dan via deze link in om als eerste op de hoogte gehouden te worden wanneer we de details bekend maken.

Alle foto's op deze website © Piet Van den Eynde, tenzij anders aangegeven. 

Een Postkaartje uit Mongolië, Deel 1

Matt Brandon en ondergetekende zijn net terug van onze allereerste foto workshop in Mongolië en het was een onvergetelijke ervaring, zowel voor onszelf als voor het internationaal groepje avontuurlijke fotografen uit België, Frankrijk, Griekenland en de VS die mee waren. We zijn al druk in de weer om de volgende editie te plannen (schrijf je in op de nieuwsbrief als je als eerste op de hoogte gehouden wilt worden) maar in afwachting daarvan vind je hier al een paar van mijn favorieten van de eerste editie.

Fujifilm GFX 50S | GF23mmF4 R LM WR | 1/125 @ f/11 | ISO 100

Ons foto-avontuur startte in Ulaanbaatar, de hoofdstad van Mongolië en tevens thuishaven voor de helft van de slechts drie miljoen inwoners van het land.  Een van de must-sees daar is het Russische Zaisan monument, opgedragen aan de geallieerde Mongoolse en Russische soldatenslachtofers van Wereldoorlog II. Was het nu toeval (of hadden we het aan ons getalenteerde team van fixers te danken) maar troffen we daar toch net niet twee gepensioneerde legerkolonels in vol ornaat aan?

Fujifilm GFX 50S | GF23mmF4 R LM WR | 1/500 @ f/8 | ISO 100

Van de hoofdstad Ulaanbaatar (UB voor de vrienden) namen we een hele vroege ochtenvlucht naar het stadje Ölgii, vlakbij de grens met China en Rusland. Van daar was het nog eens drie uur in die hoogst fotogenieke ex-Russische leger Forgon 4x4 minibusjes naar ons gher (tenten-) kamp. We waren nu in het gebied van het Altai gebergte, de thuis van een van de toppers van dit avontuur: de wereldvermaarde Eagle Hunters.

Fujifilm GFX 50S | GF32-64mmF4 R LM WR @ 54.6 mm | 1/30 sec @ f/5.6 | ISO 200

In de foto hierboven zie je Eagle Hunter Silou en zijn vier jaar oude adelaar Tirnek, gefotografeerd in een Kazakse gher.

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR @ 110 mm | 1-125 at f/4 | ISO 400

Omdat we onze worskhop-deelnemers zoveel mogelijk tijd om te fotograferen willen geven, proberen we vaak om twee 'modellen' te regelen. Gelukkig voor ons is het jagen met adelaars een traditie die vaak van vader op zoon wordt doorgegeven. In de foto hierboven zie je Silou's zoon Ayu die zijn twee jaar oude adelaar Ana in de lucht houdt. Die dieren kunnen tot 8 kilo wegen, iets wat hij ons pas vertelde nadat hij minutenlang geduldig zijn arm in de hoogte gehouden had. Ik gebruikte mijn Fujifilm 110 mm GF f/2 portretlens voor dit beeld. Deze lens komt ruwweg overeen met een 85 mm f/1.4 op een fullframe camera. Door een laag camerastandpunt te kiezen kon ik de eagle hunter en zijn arend nog indrukwekkender laten lijken dan ze al waren. Het beetje onscherpe voorgrond geeft wat extra diepte aan de foto. Ik gebruikte een Godox AD600 met een SMDV 110 softbox om de harde Mongoolse middagzon wat te temperen. De nabewerking gebeurde met een van de presets uit mijn gratis Lightroom Freesets pack (schrijf je in op de nieuwsbrief en je ontvangt automatisch je exemplaar). 

De foto hieronder toont dan weer een andere zoon van Silou, Berikjan, en zijn adelaar Tastulek terwijl ze even een evenwichtsoefening te paard aan het doen zijn. 

Fujifilm GFX 50S | GF110mmF2 R LM WR @ 110 mm | 1/2000 @ f8 | ISO 400

Eagle hunting mag dan indrukwekkend en fotogeniek zijn, je voedt er geen grote familie mee. In hun normale leven zijn Silou en zijn gezin boeren. Hieronder zie je dezelfde zoon Berikjan met een van de kamelen van het gezin. In de achtergrond profiteren de andere kamelen van het feit dat hij voor ons aan het poseren is om er stiekem vandoor te gaan. Gelukkig heeft onze kamelenherder zijn motorfiets om snel orde op zaken te stellen. De behendigheid waarmee deze herders hun motorfietsen navigeren over het geaccidenteerde terrein is indrukwekkend!

Fujifilm GFX 50S | GF23mmF4 R LM WR @ 23 mm | 1/125 @ f /18 | ISO 100

Fotografisch gezien is de belichting van dit beeld gedaan volgens mijn 'twee lichten voor de prijs van één-techniek'. Deze bestaat er in dat ik bij felle zon mijn onderwerp in tegenlicht zet, zodat ik die zon als een gratis contourlicht gebruik. De onderbelichte voorgrond vul ik dan in met flitslicht. Dit geeft een sterk 3D-gevoel aan de foto, zeker wanneer je de flitser eigenlijk iets achter je onderwerp plaatst (tussen de achtergrond en het onderwerp in) en hem terug naar het onderwerp richt. Zo belicht je namelijk vooral de kant van het gezicht die weggedraaid is van de camera (de zogenaamde 'korte kant' van het gezicht), terwijl de kant van het gezicht die dichtst bij de camera is, in de schaduw blijft, op een klein driehoekje onder het oog na. Deze belichtingsstijl heet 'short lighting' en het is een van mijn favorieten. Ik vertel je er meer over in mijn boek Flash! Flitsfotografie op locatie.

Dat is het voorlopig. Ik ben me nog ijverig door honderden Mongolië-foto's aan het worstelen voor deel 2 van deze blogpost!

Lacie Thunderbolt SSD 1 TB: Lightroom-compagnon op reis en locatie

Nogal wat fotografen hebben twee computers: een laptop en een desktop. Wanneer je afwisselend met de ene en dan met de andere computer wilt werken, kan dat ingewikkeld worden. Je kan je Lightroom Catalogus namelijk niet op een netwerkschijf plaatsen. Indien je catalogus op de interne schijf van je Desktop staat en je wil (een deel van) je foto’s bewerken op de laptop, dan is één van de mogelijkheden om te werken met Lightroom's 'Importeren en Exporteren als Catalogus'-functie. Dit bestaat er in dat je die foto’s als een catalogus exporteert naar een externe schijf, die schijf koppelt aan je laptop, de geëxporteerde catalogus opent op die laptop, de foto’s bewerkt en dan die gewijzigde catalogus terug importeert in je hoofd-catalogus op je Desktop. Indien dit ingewikkeld klinkt, is het omdat het dat ook is: beslist iets voor meer gevorderde gebruikers en ook niet iets wat je een paar keer per dag wil doen. 

Het alternatief was dat je je Catalogus – en ook je foto’s – op één of meerdere externe schijven moest hebben en die dan aankoppelde op de computer waar je op dat moment mee wou werken. Maar een grote externe schijf neem je niet zomaar eventjes mee!

Smart Previews to the Rescue!

Slimme voorvertoningen (Smart Previews) die in Lightroom 5 geïntroduceerd werden, bieden een oplossing: deze bestaat er in om je Catalogus-map (dus de map mat de Catalogus, de Previews en Smart Previews) voor eens en altijd over te zetten op een snelle externe schijf (ik noem die verder in dit artikel de ECS voor ‘Externe Catalogus Schijf’ maar dat is uiteraard geen officiële term). Zorg ervoor dat die ECS zo snel mogelijk is (bij voorkeur een snelle 7.200 RPM schijf of beter nog: een Solid State Drive, zoals de Lacie Thunderbolt SSD die in dit artikel aan bod komt) én dat de schijf ook een snelle interface heeft: USB 3, Thunderbolt of USB-C. De foto’s zelf kunnen op de interne schijf van je desktop computer of nog een andere externe schijf staan.

Je plugt dan eenvoudigweg de ECS in bij de computer waar je op dat moment wil mee werken. Op de desktop werk je dan met de originelen, op je laptop werk je op de Smart Previews.

Smart Previews kan je tijdens het importeren al laten aanmaken. Om voor je bestaande foto's Slimme voorvertoningen te laten maken, selecteer je ze in de Rasterweergave in de Blbliotheekmodule en kies je Bibliotheek > Voorvertoningen > Slimme voorvertoningen maken. Dit kan wel eventjes duren, zodat je het wellicht best 's avonds in gang zet en de computer 's nachts rustig laat verderwerken.

Lacie Rugged Thunderbolt SSD

De Lacie Rugged Thunderbolt reeks heeft zowel een klassieke Thunderbolt als een USB 3 aansluiting.

Toen ik begin dit jaar met de Fujifilm GFX naar India ging, kreeg ik van Lacie de mogelijkheid om de 1 TB Lacie Rugged Thunderbolt SSD te testen. Ondertussen gebruik ik deze schijf al een half jaar als mijn ECS. Ze bestaat ook in een 256 en 512 GB SSD versies en in een klassieke, 1 en 2 TB ‘roterende’ schijf versie. De Lacie Rugged Thunderbolt is de enige mij bekende schijf die tegelijkertijd een USB3 én een Thunderbolt aansluiting heeft. SSD’s (Solid State Drive) zijn duurder maar het is het snelste geheugen wat er momenteel bestaat. Het is ook veiliger in een mobiele omgeving dan klassieke schijven omdat het geen bewegende delen omvat. En met de Rugged SSD zit je schijf ook nog eens verpakt in een schokabsorberend omhulsel dat ook stof en waterspatten buiten houdt - op voorwaarde dat je het afdekklepje gebruikt. Het goede nieuws is dat de SSD-prijzen gestaag zakken en – als je enkel je Catalogus en je voorvertoningen op de SSD wilt plaatsen, je niet zo’n groot exemplaar nodig hebt.

Om te weten hoe groot je je Externe Catalogus Schijf best koopt, ga je, nadat je je gewone en slimme voorvertoningen gebouwd hebt, naar de Bestandsafhandeling (File Handling) tab van de Catalogusinstellingen. Daar tel je de grootte van de Preview Cache (304 GB in mijn geval) op bij die van de Smart Previews (91 GB). In mijn geval - een catalogus van tegen de 200.000 foto's, volstond dus in theorie een schijf van 512 GB. Waarom ik er toch een van 1 TB gebruik, lees je verderop in dit artikel, onder de paragraaf 'Werken met een Work In Progress' map.

Handig is dat de Thunderbolt kabel rond de schijf gewikkeld kan worden, zodat je nooit om een kabel verlegen zit. Met een (optionele) adapter kan je deze schijf ook op de nieuwste 'USB-C only' laptops gebruiken. Lacie heeft ook schijven die standaard met een USB-C kabeltje uitgerust zijn, maar voorlopig helaas nog niet in SSD-uitvoering.

UPDATE 09/08/2017: Lacie heeft me laten weten dat er ondertussen ook 2 versies van de Rugged bestaan mét USB-C aansluiting: eentje van 500 GB en eentje van 1 terabyte. Het gaat hier respectievelijk om artikelnummers STFS500400 en STFS1000401. De kabel die rond het toestel gewikkeld wordt is nog altijd de klassieke Thunderbolt kabel, maar de extra aansluiting die je daarachter aantreft, is USB-C.

Het volledige Lacie Rugged gamma vind je op www.lacie.be

Eén ding wat je in de gaten moet houden in dit scenario is je Catalogus-backup: zorg dat je nog rigoureuzer dan anders backups maakt, want externe schijven lopen natuurlijk een hoger risico om verloren te raken of gestolen te worden (en in het geval van klassieke, roterende schijven stuk te gaan). Maak je Catalogus-backups dus op de interne schijf van de desktop of van de laptop (of alternerend op elk van beide) en verifieer in het backupdialoogvenster of Lightroom wel naar de juiste schijf backupt!

Werken met een Work-In-Progress map op reis of op locatie

TIP: Importeer je recente shoots (op locatie of op reis) in een Work-In-Progress map op je Externe Catalogus Schijf. Zo heb je je meest recente originelen altijd bij je!

Koop je externe schijf niet te krap. Ten eerste groeien je catalogus, maar vooral je voorvertoningenmappen, telkens je nieuwe foto's importeert. Ten tweede zorgt een iets grotere schijf ervoor dat je ook kan werken met een 'Work In Progress' map. Dat is een map die je aanmaakt op de schijf en waarnaar je nieuw werk importeert. Het voordeel is dan dat je je recentste foto's altijd als originelen bij je hebt, en je oudere foto's op zijn minst als slimme voorvertoningen. Alhoewel je in Lightroom perfect kan werken met de slimme voorvertoningen, heb je voor andere toepassingen (zoals het bewerken van een foto in Photoshop, het afdrukken of exporteren op volledige resolutie) wél het origineel nodig.

De Rugged aan het werk in een andere 'rugged' locatie: een verlaten koeltoren... en de resulterende foto's hieronder...

Bovendien kan je tijdens een shoot op locatie of op reis je foto's rechtstreeks importeren naar submappen van deze 'Work in Progress' map. Uiteraard zorg je ook hier weer voor een backup op een andere schijf. Wanneer een shoot afgewerkt is, kan je dan - via Lightroom's mappenpaneel - de map verplaatsen van je Work in Progress map op de ECS naar de eigenlijke schijf waar je je al je foto's bewaart.

Lacie Rugged Raid

Optisch lijkt de Rugged Raid als twee druppels water op de andere Rugged schijven. Hij is alleen wat dikker en zwaarder.

Ik had nog een tweede schijf mee naar India: de Lacie Rugged Raid 4 TB. Deze schijf is een buitenbeentje: er zitten twee schijven van 2 TB in, die je naar keuze kan instellen als 1 grote vier terabyte schijf (waarbij je bij een crash van 1 van de twee schijven wel al je data verliest), 2 aparte schijven van 2 TB of één schijf van 2 TB die automatisch gespiegeld wordt naar de andere schijf (de zogenaamde RAID-1 setup). Wil je een grotere voorraad originele foto's op een veilige manier transporteren, dan kan zo'n Rugged Raid een alternatief zijn voor een SSD schijf. Houd er echter rekening mee dat zelfs een RAID-1 setup alleen nog geen afdoende bescherming biedt: je schijf kan immers nog altijd verloren gaan, stuk gaan of gestolen worden. Je hebt altijd minstens nog 1 extra kopie op een andere fysieke schijf nodig, en idealiter twee, waarvan je er een niet thuis bewaart.